Ўзбекистонда ортиқча ўнлаб маълумотномалар бекор қилиниб, нотариат тизимига Face-ID жорий этилади

Тошкент, Ўзбекистон (UzDaily.uz) — 5 сентябрь куни Президент Шавкат Мирзиёев адлия тизимида давлат хизматларини кенгайтириш ва соддалаштириш чора-тадбирларига бағишланган тақдимот билан танишди.

Давлат раҳбари матбуот хизмати маълумотига кўра, сўнгги саккиз йилда адлия органлари фаолиятини ислоҳ қилиш мақсадида 70 га яқин меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат қабул қилинди.

Органларга йигирмадан зиёд қўшимча ваколатлар берилди, ҳудудларда 202 та давлат хизматлари маркази барпо этилди. Бугун фуқароларга “ягона дарча” тамойили асосида 500 дан ортиқ хизмат тақдим этилмоқда. Илгари соатлар ёки кунлар талаб этган маълумотнома ва чиқаришларни олиш муддати эндиликда 5–10 дақиқани ташкил этмоқда.

Шу билан бирга, ечимини топмаган муаммолар ҳам бор. Идоралар ўртасида рақамли тизимларнинг етарли интеграция қилинмагани ортиқча бюрократик тўсиқларни келтириб чиқармоқда, 200 дан зиёд хизмат ҳануз эски усулда кўрсатилмоқда, олис ҳудудларда яшовчи аҳоли эса хизматларга чекланган тарзда эга бўлмоқда.

Яқин келажак режаларида имкониятларни сезиларли кенгайтириш кўзда тутилган. 2027 йилга қадар давлат хизматлари сони 900 тага етказилади. Ҳар йили “уч қадам” тамойили асосида тахминан 80 турдаги хизмат соддалаштирилади. Юқори аҳоли тўпланадиган жойларда ва маҳаллаларда 1100 та интерактив киоск ўрнатилади.

Алоҳида эътибор ортиқча ҳужжатларни бекор қилишга қаратилган: тахминан 30 турдаги мажбурий маълумотнома талаблари бекор қилинади. Масалан, ФҲДЁ органлари никоҳга киришувчилардан тиббий маълумотнома талаб қилмайди, ҳарбий комиссариатлар эса яшаш жойини ўзгартириш ҳақидаги ҳужжатларни сўрамайди. Керакли маълумотлар тизимлар орасида онлайн тарзда автоматик юборилади.

Нотариал хизматларда ҳам янгиланишлар амалга оширилади. Ҳозир нотариуслар 80 дан зиёд хизмат кўрсатади, аммо уларнинг атиги 11% рақамли форматда мавжуд. 2027 йилга қадар 20 та нотариал ҳаракат рақамлаштирилади. Шунингдек, шахсни тасдиқловчи ҳужжатнинг аслини тақдим этиш талаб этилмайди: идентификация Face-ID орқали амалга оширилади.

Ислоҳотларнинг яна бир йўналиши ҳуқуқий маърифат билан боғлиқ. Бунинг учун “Ақлли изоҳ” тизими жорий этилади, у фуқаролар ва тадбиркорларга янги нормалар ҳақида автоматик тарзда хабар юборади. Шунингдек, AdliyaTV платформаси ишга туширилиб, мутахассислар қонунчиликни оддий ва тушунарли тарзда изоҳлаб беради.

Адлия вазири Акбар Ташқулов “Ўзбекистон 24” телеканалига берган интервьюсида, янги қонунларнинг мазмун-моҳиятини идоралар ҳамда фуқаролар томонидан англаб етилиши ислоҳотларни амалга ошириш учун муҳим эканини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, ҳуқуқий ахборотни манзилли етказишнинг аниқ механизми шакллантирилмоқда.

«Агар норматив ҳужжат ижроси муайян идора ёки мансабдор шахс зиммасига юклатилган бўлса, матн шахсан етказилади. Манзилдош уни ўқиб чиққанини тасдиқлаганидан кейингина ижро талаб қилинади. Бундай механизм аллақачон жорий этилмоқда», — деди вазир.

Янги тизим фуқароларга ҳам тааллуқли бўлиб, айниқса тадбиркорлик фаолиятини бошлаётганларга тегишли ҳужжатлар — янги ва амалдаги меъёрий-ҳуқуқий актлар ҳамда изоҳий материаллар юборилади.

«Келгусида ҳужжатлар интерактив тарзда — my.gov.uz платформаси, электрон почта ёки фойдаланувчиларнинг шахсий кабинетлари орқали тақдим этилади.

Бундай ёндашув ҳуқуқий маърифатнинг манзилли бўлишини таъминлайди ва фуқароларга қонунчиликдаги ўзгаришлардан хабардор бўлиб туриш имконини беради», — дея қайд этди Адлия вазири.