Тошкент, Ўзбекистон (UzDaily.uz) — 2025 йилнинг охиригача Ўзбекистоннинг тўртта тижорат банки — «Халқ банки», «Микрокредитбанк», «Туронбанк» ва «Алоқабанк» — қишлоқ хўжалиги кооператив ишлаб чиқаришини молиялаштириш учун 500 миллиард сўм йўналтиради. Бу чора 2025 йил 7 июлда имзоланган ҳукумат қарорида назарда тутилган.

Ажратиладиган маблағлар мамлакатнинг 30 туманида тадбиркорлик ташаббусларини қўллаб-қувватлашга йўналтирилади. Ушбу кооперативлар балиқ, қуён, қорамол, парранда, асалари боқиш ҳамда деҳқон хўжаликлари ва ҳовли ерларида қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш билан шуғулланади. Шунингдек, аҳолидан маҳсулот харид қилиш фаолияти ҳам субсидиялаштирилади.

Кооператив иштирокчилари — маҳалла ихтисослашувига мувофиқ ҳаракат қилаётган кичик ва ўрта бизнес вакиллари бўлиб, улар маҳаллий оилаларни жалб этган ва тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш режасига эга бўлишлари лозим.

Кредит миқдори қуйидагича белгиланади:

30 тагача шартнома тузилса — 1 млрд сўмгача;

31–100 та шартнома бўлса — 3 млрд сўмгача;

100 тадан ортиқ шартнома бўлса — 5 млрд сўмгача.

Шартномалар ҳар бир иштирокчи билан алоҳида тартибда тузилади. Иштирокчи расмий рўйхатдан ўтган — банд бўлмаган шахс, деҳқон хўжалиги раҳбари ёки тадбиркор бўлиши шарт. Молиялаштиришнинг асосий шартларидан бири — кооператив фуқародан маҳсулотни сотиб олиш ёки унинг иш ҳақини кафолатли тўлаш мажбуриятини олган бўлиши керак.

Фоиз харажатларини қисман қоплаш учун Тадбиркорликни ривожлантириш компанияси маблағлари ҳисобидан субсидиялар тақдим этилади.

2024 йилда Президент томонидан имзоланган Қишлоқ хўжалиги кооперативлари тўғрисидаги қонунга кўра, кооператив — жисмоний ва юридик шахслар ихтиёрий равишда бирлашиб тузган мустақил тижорат ташкилоти ҳисобланади. Унинг асосий мақсади — қўшма фаолият орқали ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш, харажатларни қисқартириш ва иштирокчилар даромадини кўпайтиришдан иборат.

Кооператив ташкил этиш учун камидан етти нафар асос солувчи, якка кооперативлардан иборат йиғма кооперативлар учун эса камида учта амалга оширилаётган кооператив талаб этилади.