Тошкент, Ўзбекистон (UzDaily.uz) — Ўзбекистон ва Хитой ўртасидаги ўзаро ҳамкорлик сўнгги йилларда янги босқичга кўтарилиб, “ҳар қандай шароитда ҳам кенг қамровли стратегик шериклик”га айланди, деди Ўзбекистон Республикаси инвестициялар, саноат ва савдо вазири ўринбосари Илзат Қосимов.

Унинг сўзларига кўра, икки давлат ўртасидаги муносабатлар Марказий Осиё учун янги йўналишларни шакллантириб, иқтисодий, гуманитар ва инфратузилма соҳаларида кенг имкониятлар очмоқда.

Мамлакатлар ўртасидаги ишончни мустаҳкамлашда олий даражадаги мунтазам алоқалар муҳим ўрин тутади. 2024 йил январь ойида Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев давлат ташрифи билан Пекинга бориб, Хитой раҳбари Си Сзинпин билан учрашди. Кейин энергетика, саноат ва гуманитар ҳамкорликни қамраб олган 40 дан ортиқ ҳужжат имзоланди. 2025 йил ёзида икки давлат раҳбарлари Остонада яна музокара ўтказиб, ўзаро ишонч даражаси юқори эканлигини таъкидладилар.

Ҳамкорликнинг иқтисодий таркибий қисми йирик инвестициялар ва товар айирбошлаш ҳажмининг ошиши билан тасдиқланади. 2024 йилда мамлакатлар ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажми 14 миллиард АҚШ долларига етди ва томонлар энг яқин мақсад – 20 миллиард долларни реал деб баҳоламоқда. Қўшма лойиҳаларнинг умумий портфели аллақачон 60 миллиард доллардан ошди, биргина 2025 йилнинг биринчи ойларида Ўзбекистон иқтисодиётига киритилган инвестициялар ҳажми 3 миллиард доллардан ошди. Мамлакатда Хитой сармояси иштирокидаги 4 мингга яқин корхона мавжуд бўлиб, уларнинг 800 дан ортиғи ўтган йили очилган.

Ҳамкорликнинг асосий йўналишларидан бири энергетика бўлиб қолмоқда. Ўзбекистон 2030 йилга бориб қайта тикланадиган энергия манбалари улушини 54 фоизга етказишни ўз олдига мақсад қилиб qo‘ygan.Xitoy компаниялари Қашқадарё ва Бухоро вилоятларида йирик қуёш электр станцияларини амалга оширишда иштирок этмоқда, қиймати 650 миллион долларлик лойиҳалар минтақадаги энг йирик лойиҳаларга айланди. Бундан ташқари, 2024 йилда мамлакат Хитойнинг БЙД компанияси билан биргаликда йилига 300 минг донагача ишлаб чиқариш режалаштирилган электромобиллар ва гибрид автомобиллар ишлаб чиқаришни бошлади.

Транспорт инфратузилмасини ривожлантириш, Ўзбекистоннинг глобал логистика занжирларига интеграциялашуви муҳим ўрин тутади. 2024 йил декабрь ойида Хитой-Қирғизистон-Ўзбекистон темир йўли қурилиши бошланди, бу мамлакатга Шарқий ва Жануби-Шарқий Осиё бозорларига чиқиш имконини беради ҳамда “Бир камар, бир йўл” ташаббусининг бир қисмига айланади.

Гуманитар алоқалар ҳам фаол ривожланмоқда. Хитой техник ва таълим соҳасида ёрдам кўрсатмоқда, қўшма таълим лойиҳалари, жумладан, Шимолий-Ғарбий қишлоқ ва ўрмон хўжалиги университети филиали ва Урганч давлат университети қошидаги Халқаро математика маркази очилмоқда. Тошкентда хитой тили ва маданиятини тарғиб қилишга хизмат қилувчи Конфуций институтининг 20 йиллиги нишонланиши муҳим воқеа бўлди.

Илзат Қосимовнинг айтишича, икки давлат ўртасидаги ҳамкорлик халқаро миқёс касб этмоқда. “2025 йил ёзида имзоланган Ўзбекистоннинг ЖСТга аъзо бўлиши бўйича икки томонлама музокараларни якунлаш тўғрисидаги протокол Хитой билан ҳамкорлик минтақавий манфаатлар доирасидан чиқиб, глобал савдо архитектурасини ташкил этишини кўрсатади”, — деди у.

Самарқандда ўтказилган Иккинчи Ўзбекистон-Хитой минтақалараро форуми каби минтақавий ташаббуслар бизнес тузилмалари ўртасида тўғридан-тўғри ҳамкорликни йўлга қўйиш, қишлоқ хўжалиги, тўқимачилик саноати ва туризм соҳасидаги лойиҳаларни муҳокама қилиш имконини бермоқда.

Бу чора-тадбирлар Ўзбекистоннинг Марказий Осиёдаги асосий иқтисодий ва логистика маркази сифатидаги мавқеини мустаҳкамлайди.

"Бугун биз ишонч билан айтишимиз мумкин: Тошкент ва Пекин иттифоқи янги Евроосиёнинг асосий таянчларидан бирига айланди. Бу ҳамкорлик глобал координаталар тизимида Марказий Осиё келажагини белгиловчи стратегик векторни ташкил этади", - дея хулоса қилди Қосимов.