Тошкент, Ўзбекистон (UzDaily.uz) — Самарқандда бўлиб ўтган Халқаро иқлим форумида Халқаро қайта тикланувчи энергия манбалари агентлиги (IRENA) бош директори Франческо Ла Камера дастурий нутқ билан иштирок этди. Унинг сўзлари Марказий Осиёнинг энергетик ўтиш жараёнидаги ролини ва бу жараённи тезлаштириш зарурлигини алоҳида таъкидлади.

Франческо Ла Камера таъкидлашича, 2025 йил Париж келишуви қабул қилинганига 10 йил тўлади, бироқ шунга қарамай, «қайта тикланувчи энергия соҳасидаги сезиларли ўсишга қарамай, умумий саъй-ҳаракатлар иқлим мақсадларига эришиш учун ҳануз етарли эмас».

У Марказий Осиё давлатларининг иқлим мақсадларига бўлган тобора ортаётган содиқлигини алоҳида қайд этди: «Бугун минтақада миллий миқёсда белгиланган ҳиссалар янгиланмоқда, барқарор ривожланиш ва декарбонизация стратегиялари қабул қилинмоқда – булар ҳаммаси жиддий ниятлардан далолат».

IRENA раҳбари минтақа иқлимига боғлиқ муаммоларга эътибор қаратди: «Музликларнинг эриши, кескин ҳароратлар, сув танқислиги — буларнинг барчаси инсон саломатлиги, қишлоқ хўжалиги, инфратузилма ва гидроэнергетикага бевосита таъсир кўрсатмоқда».

Франческо Ла Камера эслатиб ўтдики, COP28 (Дубай) саммитида дунё ҳамжамияти 2030 йилга қадар қайта тикланувчи энергия қувватларини уч бараварга — 11,2 ТВтгача ошириш ва энерго самарадорликни икки баравар ошириш бўйича келишувга эришган. Аммо:

«Бу мақсадларга эришиш учун йиллик ўсиш суръати 16,4% бўлиши керак — ҳозирги 8,1% билан бу етарли эмас».

IRENA раҳбари учта асосий йўналишни кўрсатди:

• Инфратузилмани ривожлантиришни жадаллаштириш
• Норматив-ҳуқуқий муҳитни ислоҳ қилиш
• Институционал механизмларни мустаҳкамлаш

Франческо Ла Камера Марказий Осиёда қайта тикланувчи энергетикани жадал ривожлантириш бўйича ҳамкорлик (APRECA) ташаббусини алоҳида таъкидлади. Бу ташаббус COP29 мезбони — Озарбайжон билан ҳамкорликда йўлга қўйилган бўлиб: «APRECA инвестицияларни кўпайтириш, билим алмашиш ва минтақадаги иқтисодиётларни трансформация қилишга йўл очади».

У, шунингдек, яқин ҳафталарда IRENAнинг "Марказий Осиё ва Жанубий Кавказда яшил водород ривожи" бўйича таҳлилий ҳисоботи эълон қилиниши ҳақида хабар берди.

Франческо Ла Камера нутқини қуйидагича якунлади: «Марказий Осиё яшил саноатлашув марказига айланиши, яшил водород ишлаб чиқариши, стратегик минералларни барқарор ўзлаштириши ва янги авлод иш ўринларини яратиши мумкин. Биз биргаликда тоза, адолатли ва барқарор энергетик келажак ярата оламиз».