Тошкент, Ўзбекистон (UzDaily.uz) — 2025 йил 22 июнига ўтар кечаси АҚШ ҳарбий-ҳаво кучлари Эрондаги учта асосий ядровий объект — Фордо, Натанз ва Исфаҳонга оммавий зарба берди.

Ҳужумда GBU-57 турдаги ерости бункерларини ёриб ўтувчи (Massive Ordnance Penetrator) бомбалар билан қуролланган B-2 Spirit стратегик бомбардимончи самолётлари ва эҳтимолан сувости кемаларидан учирилган “Томагавк” ракета тизимлари иштирок этди.

АҚШ Президенти Дональд Трамп операцияни «ажойиб ҳарбий муваффақият» деб баҳолаб, «белгиланган мақсадлар тўлиқ йўқ қилинди», деб баёнот берди. Вашингтон маълумотларига кўра, зарбалардан сўнг барча америкалик ҳарбий кучлар Эрон ҳаво ҳудудини хавфсиз тарзда тарк этган.

АҚШ сиёсий доираларида фикрлар иккига бўлинди. Демократ сенатор Жон Феттерман президент ҳаракатларини тўлиқ қўллаб-қувватлаб, Эронни «халқаро терроризмнинг бош ҳомийси» деб атади.

Бироқ MAGA қанотига мансуб айрим республикачилар — Маржори Тейлор Грин ва Том Мэсси — бу ҳужумни ноқонуний ва Яқин Шарқда янги уруш бошлашга хатарли уриниш сифатида қоралади.

Эрон расмийлари ядровий объектларга зарба берилганини тасдиқлади, бироқ зарарланмаган ҳудудларда радиация даражаси меъёрда эканини маълум қилди.

Эрон Ташқи ишлар вазири Орҳагчи АҚШ ҳаракатларини «дипломатия асосларини издан чиқарувчи мислсиз тажовуз» деб баҳолаб, Эрон ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эга эканини таъкидлади.

Эроннинг БМТдаги доимий вакили БМТ Хавфсизлик Кенгашининг фавқулодда йиғилиши чақирилишини талаб қилди.

Ҳужумдан кўп ўтмай Эрон қуролли кучлари Исроилга ракеталар билан зарба берди. Хабарларга кўра, Хайфа ва Тел-Авив йўналишига тахминан 30 та баллистик ракета ва дронлар учирилган, уларнинг баъзилари мақсадга етган.

Шунингдек, Эрон ОАВлари мамлакат ғарб қисмидаги ҳарбий объектларга ҳаво зарбалари уюштирилганини, шунингдек, Моссад манфаатига жосусликда айбланган Мажид Мосаийебининг қатл этилганини хабар қилди.

БМТ Бош котиби Антониу Гутерриш бу вазиятни «жаҳон хавфсизлигига таҳдид солувчи хавфли эскалация» деб баҳолади.

ХАЭА маълум қилишича, радиацион фон ҳозирча рухсат этилган даражада қолмоқда.

Европа Иттифоқи томонларни сўроққа чақириб, Эроннинг ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқини тан олган ҳолда, можарони дипломатик йўл билан ҳал қилиш зарурлигини қайд этди.

Россия хавфсизлик кенгаши раисининг ўринбосари Дмитрий Медведев орқали АҚШни можарони қўзғатишда айблаб, унинг кенгайиши хавфи борлигини огоҳлантирди.

Уммон АҚШ ҳаракатларини қоралади. Саудия Арабистони чуқур ташвиш билдирди. Баҳрайн ўз фуқароларини эҳтимолий зарба ҳудудларига сафар қилмасликка чақирди.

Мутаҳассислар таъкидлашича, АҚШнинг бу зарбалари Яқин Шарқда узоқ муддатли ноустуворликка олиб келиши мумкин. Эрон ракеталар захирасини кенгайтиришда давом этмоқда, янги жавоб ҳужумлари хавфи юқорилигича қолмоқда.

Ердаги қуролли тўқнашувлар ҳам истисно қилинмайди, айниқса янги қўзғатувлар ёки халқаро аралашув юз берса.

АҚШ ичида ҳам қарашлар бўлинган: айримлар буни қатъиятли қарор, деб баҳоламоқда, бошқалар эса — буни ўтмишдаги ҳарбий авантюраларга хатарли қайтиш сифатида кўришмоқда.

Молия бозорлари аллақачон реакция билдирди: нефть нархи кескин ошди, инвесторлар активларни олтин ва бошқа ҳимоявий воситаларга ўтказмоқда.