Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — Samarqand shahrida bo‘lib o‘tgan «Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi» ilk sammiti doirasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev asosiy maʼruza bilan chiqish qildi va ikki mintaqaning hamkorligidagi tarixiy ahamiyatga ega bo‘lgan strategik yo‘nalishlarni belgilab berdi.

«Asrlar davomida Buyuk Ipak yo‘lining muhim chorrahasida joylashgan ushbu mashhur shahar sivilizatsiyalar muloqotining markazi bo‘lib kelgan», — dedi davlat rahbari, bu yerda Amir Temur va mintaqaning buyuk olimlari davridan boshlangan ko‘p asrlik aloqalarga eʼtibor qaratdi.

Mirziyoyev sammit tashabbusini qo‘llab-quvvatlagan Yevropalik sheriklarga, jumladan, Yevropa kengashi Prezidenti Antoniu Koshta va Yevropa Komissiyasi raisi Ursula fon der Lyayenga minnatdorlik bildirdi.

U YETTB (Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki) va YEIB (Yevropa investitsiya banki)ning muhim rolini alohida taʼkidlab, shunday dedi: «O‘zbekiston bugun YETTBning eng yirik benefitsiariga aylandi, hali sakkiz yil avval munosabatlar muzlatilgan edi».

Hozirgi global muammolar haqida so‘z yuritar ekan, Prezident taʼkidladi: «Biz geosiyosiy keskinlik, xavfsizlik muammolari va yirik mintaqaviy nizolarning kuchayishiga guvoh bo‘lmoqdamiz».

Shu munosabat bilan u Ukraina atrofidagi vaziyatni hal etishga qaratilgan muzokara jarayonlarini qo‘llab-quvvatlab, diplomatik saʼy-harakatlar va siyosiy yechimdan o‘zga alternativa yo‘qligini qayd etdi.

Prezident mintaqadagi muhim o‘zgarishlar haqida to‘xtalar ekan: «Markaziy Osiyodagi transformatsiya barqaror va orqaga qaytmas tus oldi», dedi. U so‘nggi yetti-sakkiz yil ichida yopiq chegaralar ochilganini, hozir esa ishonch va iqtisodiy integratsiya o‘sishini taʼkidladi.

Qirg‘iziston va Tojikiston o‘rtasidagi chegara masalasi hal etilganini u «tarixiy voqea» deb atadi va Toshkentda o‘tadigan Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining yettinchi maslahat uchrashuvini eʼlon qildi.

Mirziyoyev iqtisodiy istiqbollarni Yevropa kompaniyalari bilan 30 milliard yevroga teng loyihalar portfelini taqdim etish rejalashtirilgan iyun oyidagi Toshkent investitsiya forumi bilan bog‘ladi.

«Kecha imzolangan YEIB ofisini Toshkentda ochish to‘g‘risidagi kelishuv to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalarni jalb qilishga turtki beradi», — dedi u va yashil energetika va transport sohalarida Investitsiya platformasini tashkil etishni taklif qildi.

“Yashil” kun tartibi doirasida O‘zbekiston Yevropaga elektr energiyasi yetkazib berish bo‘yicha kelishuvni ratifikatsiya qilganini va 2030 yilgacha qayta tiklanuvchi energiya manbalari ulushini 54%gacha oshirish rejasini maʼlum qildi. «Loyihalarni moliyalashtirish uchun tegishli idoralar darajasida Ishchi guruh tashkil etishni taklif qilamiz», — dedi Prezident va mintaqa uchun «yashil rivojlanish» konsepsiyasini taqdim etdi.

Inson kapitali sohasida u «Erazmus plyus» dasturini kengaytirish, «Gorizont – Yevropa» ofisini O‘zbekistonda ochish hamda sunʼiy intellekt va raqamlilashtirish bo‘yicha qo‘shma dasturlarni ishlab chiqishni taklif qildi.

Madaniy hamkorlikka to‘xtalar ekan, Prezident Luvrda o‘tkazilayotgan ko‘rgazmalar va “Lazgi” baletining sahnalashtirilishini eslatib o‘tdi, shuningdek, 2024 yil kuzida Samarqandda o‘tadigan YUNESKO Bosh konferensiyasi doirasida hamkorlikni kuchaytirishni taklif etdi.

Xavfsizlik masalalari yuzasidan Mirziyoyev terrorizmga qarshi kurashish bo‘yicha muloqotni yo‘lga qo‘yishni qo‘llab-quvvatladi va Afg‘onistonni mintaqaviy loyihalarga jalb etish zarurligini taʼkidladi: «Jahon hamjamiyati bu mamlakatdan kelib chiquvchi tahdidlarni kam baholadi».

So‘ngida Prezident «Markaziy Osiyo – YEI» Hamkorlik qo‘mitasini Bosh vazir o‘rinbosarlari darajasida tuzishni taklif qildi va kelishuvlarni amalga oshirish uchun «yo‘l xaritasi» ishlab chiqishni topshirdi.

«Markaziy Osiyo ishonchli hamkor sifatida to‘liq ko‘lamli hamkorlikka tayyor», — dedi u va ishtirokchilarni strategik sheriklik o‘rnatilgani bilan tabrikladi.

Sammit o‘tmish va kelajakni bog‘lovchi ramziy ko‘prikka aylandi, ikki mintaqaning global tahdidlarga investitsiyalar, muloqot va o‘zaro ishonch orqali javob berishga tayyorligini namoyon etdi.