Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — Fitch Ratings agentligi Uzbekistan Airports kompaniyasiga emitentning uzoq muddatli defolt reytingi (IDR)ni “BB” darajasida, prognozini esa “Barqaror” sifatida belgilandi.

Uzbekistan Airports reytingi davlatniki — O‘zbekiston Respublikasi (BB/Stable) bilan tenglashtirilgan bo‘lib, bu Fitch‘ning davlatga bog‘liq korxonalar (GRE) uchun qo‘llaniladigan metodologiyasiga asoslanadi.

Shu bilan birga, kompaniyaning mustaqil kredit profili (SCP) ham “bb” darajasida baholandi. Bu uning ichki bozordagi monopol mavqei, qarz yukining pastligi va davlat-xususiy sheriklik (PPP) loyihalaridan olinadigan barqaror daromadlar bilan izohlanadi.

Fitch taʼkidlashicha, Uzbekistan Airports to‘liq davlatga tegishli: aksiyalarning 75 foizi Iqtisodiyot va moliya vazirligi, 25 foizi esa Milliy investitsiya jamg‘armasiga qarashli. Bu kuchli davlat nazorati va strategik rejalashtirishda ishtirokini taʼminlaydi, jumladan aviatsiya tariflarini belgilashda. Davlat tomonidan ko‘rsatilgan yordam tarixida 2022–2024 yillarda kompaniya kapital loyihalari uchun byudjetdan 513,5 mlrd so‘m ajratilishi ham qayd etilgan.

«Uzbekistan Airports aviatsiya tarmog‘ining asosiy bo‘g‘ini va mamlakat iqtisodiy o‘sishining muhim omili bo‘lib, 2030 yilgacha bo‘lgan strategiya rejasi maqsadlariga mos keladi», — deyiladi Fitch hisobotida.

Kompaniya O‘zbekistondagi aeroportlar bozorida monopol mavqega ega. Shu bilan birga, daromadlar asosan aeronavigatsiya xizmatlaridan kelib tushadi, non-aeronavigatsiyadan olinadigan ulush 5 foizdan kam. Asosiy mijozlar — Uzbekistan Airways (2024 yilda 13% daromad) va Turkish Airlines (9%).

Daromadning bir qismi ikki tomonlama tijorat shartnomalariga asoslangani uchun qisqa muddatli iqtisodiy o‘zgarishlarga taʼsirchan hisoblanadi. Mahalliy aviakompaniyalar uchun tariflar (2024 yilda yo‘lovchi oqimining 68%) Iqtisodiyot va moliya vazirligi tomonidan Uzbekistan Airports takliflari asosida belgilanadi, bu esa daromad barqarorligini cheklaydi.

Uzbekistan Airports infratuzilmani yangilash va quvvatni kengaytirish dasturlarini amalga oshirmoqda, jumladan Toshkent aeroportini mustaqil rivojlantirish hamda Buxoro, Namangan va Urganchda xususiy investorlarni jalb qilish imkoniyatlarini ko‘rib chiqmoqda. Asosiy kapital qo‘yilmalar ichki manbalar va imtiyozli kredit liniyalari hisobidan qoplanmoqda.

Kompaniya qarzlari amortizatsiyalanadigan taʼminotli va taʼminotsiz kreditlardan iborat. 2025 yil iyun holatiga ko‘ra, qarzlarning 16 foizi davlat tomonidan kafolatlangan, 13 foizi esa Iqtisodiyot va moliya vazirligidan olingan foizsiz kreditlardir. Moliyaviy ko‘rsatkichlar kuchli bo‘lib qolmoqda: Fitch asosiy ssenariy bo‘yicha 2025–2029 yillarda toza qarz/EBITDA nisbati 0,1x, reyting ssenariysida esa 0,3x etib baholangan.

“«BB” reytingi Uzbekistan Airports kompaniyasining kuchli moliyaviy holati, ichki bozordagi monopol mavqei va davlat bilan yaqin aloqalarini aks ettiradi. Bu kompaniyaning tashqi xavflarga barqarorligini taʼminlaydi», — deyiladi Fitch hisobotida.

Uzbekistan Airports hali xalqaro obligatsiyalar bozorida ishtirok etmagan, biroq ehtimoliy defolt holatida davlat va bog‘liq kompaniyalar obro‘siga salbiy taʼsir ko‘rsatishi mumkinligi qayd etilgan.

Fitch fikricha, “Barqaror” prognoz davlat qo‘llab-quvvatlashi davom etishini va Uzbekistan Airports mamlakat aviatsiya sohasidagi asosiy o‘rnini saqlab qolishini ifoda etadi.